ISTORIJA BOLJEVCA
Nastanak današnje varošice vezuje se za početak 19. veka, kada su izgrađene prve kafane na boljevačkoj reci, gde su se zaustavljali putnici, koji su putovali ka Zaječaru i dalje prema istoku. Boljevac se prvi put pominje u turskom popisu Vidinskog sandžaka, polovinom 15. veka, kada je popisano samo 10 kuća. Naseljavanje mesta pored Arnaute počelo je tridesetih godina 19. veka. U to vreme, stanovnici Boljevca bili su mehandžije, trgovci i zanatlije, koji su se doseljavali iz okolnih mesta, mnogo starijih od same varošice. U to vreme bilo je 235 stanovnika.
Prva škola je 1841. godine,, a 1844. Boljevac postaje sedište opštine. U to vreme, zajedno sa istoimenim susednim selom, Boljevac je imao 339 stanovnika. Intezivnije naseljavanje počinje sredinom 19. veka, pa 1860. godine, Boljevac postaje središte sreza, a godinu dana kasnije izgrađena je crkva Svetog Ilije.
Važni događaji vezani za kulturni život Boljevca su otvaranje čitaonice, 1869. godine i osnivanje diletantskog pozorišta „Zvezda“, 1874. godine. Za žitelje Boljevca, poseban značaj u istoriji ima 10. septembar 1875. godine, kada je ovo mesto Ukazom Kneza Milana Obrenovića, dobilo status varošice. Ovaj datum se danas obeležava kao Dan opštine.
O razvoju varošice svedoče podaci o izgradnji dva značajna objekta; zgrade pošte, 1897. godine, u to vreme jedne od modernijih u Srbiji i bolnice, sa 150 postelja.
Početkom 20. veka, otvoren je rudnik Rtanj, u vlasništvu porodice Minh, čeških Jevreja, koji su dobili koncesije za eksploataciju kamnog uglja. Oko ugljenokopa, počinje da se gradi i razvija istzo imeno rudarsko naselje. Početkom 20. veka, odnosno 1902. godine, uspostavljena je telefonska veza sa Zaječarom, a godinu dana kasnije i sa Paraćinom.
Do početka Prvog svetskog rata, Boljevac je dobio novčani zavod, otvoren je rudnik Mrkog uglja Bogovina, 1912. godine izrađena je pruga uskog koloseka Paraćin – Zaječar, što je doprinelo intezivnijem razvoju ne samo varošice, već čitavog kraja.
U Boljevcu je po uzoru na veće gradove, 1922. godine osnovan sportski klub „Rtanj“, koji je okupljao mlade radi popularizacije i afirmacije sporta.
Po završetku Velikog rata, na temeljima stare škole, koja je bila porušena, 1923. godine izgrađena je nova zgrada, u kojoj se i danas odvija nastava za osnovce. U vreme izmedju dva rata, Boljevac živi intezivnijim društvenim, političkim i kulturnim životom o čemu svedoči postojanje fudbalskog kluba, sokolskog društva, ženskih udruženja. Prvi hotel, pod nazivom „Jelena“, Boljevac je dobio 1926. godine. Podigao ga je Sava Vidojević, ugledni Boljevčanin tog vremena i nazvao po svojoj ranoj preminuloj majci.
U novijoj istoriji, najintezivniji razvoj zabeležen je sedamdesetih godina prošlog veka, kada su počele da rade fabrike u metalskom kompleksu, drvnoj i tekstilnoj industriji i oblasti građevine.
Turizam, kao posebna grana, počeo se razvijati sedamdesetih godina prošlog veka, nakon zatvaranja rudnika na Rtnju. Mnogi objekti u naselju, prilagođeni su potrebama boravka gostiju, a prve organizovane grupe bili su učenici osnovnih škola.
BOLjEVAC DANAS
Opština Boljevac je kraj sa povoljnim poslovnim okruženjem. Ova ekološka opština koja je taj status dobila pre 25 godina, privlači sve veći broj investicija u poslednjih 10 godina. Turizam je u zamahu i sve se više razvija. Broj gostiju je uvećan za 40% od 2009. godine, a od 2016. godine je krenula i kategorizacija privatnog smeštaja.
Dve trećine građana opštine Boljevac živi na selu, te se ovoj činjenici poklanja posebna pažnja. Očuvana priroda, mnoštvo ruda, šuma, pašnjaka, lovišta, čisti izvori i vode, je ono što Boljevac čini drugačijim od ostalih.
PRIRODNA DOBRA
Rtanj – planina za odmor i dušu. Planinu Rtanj, jednu od najlepših planina u Srbiji, odlikuju povoljni mikroklimatski uslovi, koji izuzetno povoljno utiču na čovekovo zdravlje. Bogatstvo prirode – samonikla jelova šuma na severnim obroncima, raznovrsnost biljnog i životinjskog sveta, mnogobrojni prirodni izvori – podstiču razvoj ekološkog turizma. Na jugoistočnim padinama rasprostranjen je – rtanjski čaj (satureja montana). Rtanjski čaj, nadaleko je poznat po svojim lekovitim svojstvima. Koristi se za ublažavanje upala organa za disanje, varenje i mokraćnih kanala, kao i za lečenje spoljnih upala kože i sluzokože. Izuzetno je pogodno sredstvo za decu i odrasle, kao i zaštita od prehlade, kašlja, promuklosti i bronhitisa. Kod redovnog uzimanja jača otpornost sluzokože i preventivno deluje kod oboljenja disajnih organa, a naročito kod smetnji izazvanih maglovitim i vlažnim vremenom. Preporučuje se za lečenje dece i starijih osoba. Nadmorska visina na kojoj se nalazi turističko naselje Rtanj je 640 metara, a nadmorska visina same piramide planine Rtanj 1565 metara.
BOGOVINSKA PEĆINA – Zaštićeno prirodno dobro III kategorije. Svojom dužinom od preko 6000 metara, dugo je bila najduža pećina u Srbiji. Nalazi se na teritotiji opštine Boljevac, na istočnom obodu Južnog Kučaja, atar sela Bogovina. Udaljena je od Boljevca 12 km, od Paraćina 62 km, a od Beograda oko 220 km. Pristupačna je za motorna vozila. Jedna je od najlepših pećina u Srbiji i jedan je od turističkih dragulja opštine Boljevac. U 2008. godini krenulo se sa uređenjem Bogovinske pećine za turističke posete po projektu profesora dr Radenka Lazarevića.
KULTURNO-ISTORIJSKO NASLEĐE Opštine Boljevac
Kada govorimo o našoj bogatoj kulturološkoj prošlosti, ne smemo zaboraviti i srednjevekovno crkveno graditeljstvo. U vezi sa tim postoji i jedna legenda koja se do današnjeg dana prepričava u Crnoj Reci.
Da li ste znali?
Jedan hajduk kivan na vladiku ode kod njega na ispovest i pita ga šta da učini onaj ko ubije vladiku, da bi mu gresi bili oprošteni. Vladika mu kaže da takav čovek treba da sazida 9 crkava, da bi se iskupio od grehova. On zakolje vladiku i zakopa ga i sagradi 9 crkava. Po legendi, tako su nastale crkve i manastiri o kojima će biti reči.
